ในภาวะปกติผิวหนังชั้นบนสุดจะทำหน้าที่เป็นแนวป้องกันไม่ให้สารระคายเคือง หรือสารก่อภูมิแพ้ สารพิษ หรือสารเคมี รวมไปถึงแบคทีเรียเข้าสู่ผิวหนังได้ แต่เมื่อใดก็ตามที่แนวป้องกันนี้เสียไป ก็จะทำให้เกิดโรคผิวหนังอักเสบ (Eczema) ได้ ซึ่งเกิดจากปัจจัยภายนอก ส่วนโรคผิวหนังอักเสบที่เกิดจากปัจจัยภายใน เช่น การเป็นโรคภูมิแพ้ตั้งแต่กำเนิด หรือเกิดจากการเปลี่ยนแปลงของระบบภายในร่างกาย
ลักษณะของผื่น สามารถแบ่งได้เป็น 3 ระยะ
- ระยะเฉียบพลัน (acute stage) จะมีลักษณะเป็นผื่นบวมแดง หรือมีตุ่มน้ำใสแตกได้ ผู้ป่วยจะมีอาการคันค่อนข้างมาก
- ระยะปานกลาง (subacute stage) จะ
มีลักษณะ เช่น มีอาการคันแดงและมีขุยเป็นแผ่น ๆ
รวมไปถึงลักษณะผื่นเป็นตุ่มนูนได้
ซึ่งในระยะนี้ขอบเขตของผิวหนังจะไม่ชัดเจนและอยู่ระหว่างระยะ 1 และ 3
- ระยะเรื้อรัง (chronic stage) ลักษณะผื่นจะมีอาการอักเสบ แห้ง หรือเป็นขุยรวมไปถึงมีการหนาตัวของชั้นผิวหนัง (lichenification) ซึ่งอาจมีการแกะ เกา (excoriation) ร่วมด้วย
ภาวะลำไส้รั่วซึม (Leaky Gut syndrome)
ภาวะ
ลำไส้รั่วซึม คือ ภาวะที่ลำไส้สูญเสียความสมดุลของการดูดซึม
ไม่สามารถแยกแยะการดูดซึม หรือคัดกรองสารอาหารหรือสารพิษต่าง ๆ
ในการเข้าสู่ร่างกายได้ ซึ่งจะทำให้เกิดปัญหาต่าง ๆ ตามมา
ภาวะนี้จัดเป็นการทำงานผิดปกติอย่างหนึ่งของลำไส้ (Functional change)
ที่ยังไม่ได้จัดว่า เป็นโรค แต่พบว่า สามารถก่อให้เกิดปัญหาเรื้อรัง
หรือความผิดปกติอื่นๆ หลายอย่างที่อาจคาดไม่ถึง
อย่าง
ไรก็ตาม พยาธิสภาพของภาวะลำไส้รั่วซึมนี้ เกิดจากเซลล์ผนังลำไส้
ซึ่งปกติเรียงตัวชิดติดกันเกิดการอักเสบของเซลล์ ทำให้เซลล์บวม
ส่งผลให้การดูดซึมสารอาหารในภาวะปกติเสียไป
จึงอาจทำให้มีอาการขาดสารอาหารบางชนิดได้ และที่สำคัญ คือ
รอยต่อระหว่างผนังเซลล์ (TIGHT JUNCTION และ GAP JUNCTION) ซึ่ง
ปกติจะเป็นตัวล็อคเซลล์ไว้ด้วย แต่เมื่อเซลล์บวก
ก็จะเกิดปัญหาทำให้แยกออกจากกันและเกิดเป็นช่องว่าง
ทำให้สารพิษหรือสารเคมีต่าง ๆ
ซึ่งปกติไม่เคยผ่านเข้าได้ในเซลล์ของร่างกายได้
ส่งผลให้ร่างกายต้องทำงานหนักเพิ่มขึ้น เช่น ตับต้อง detox สาร
พิษต่าง ๆ เหล่านี้เพิ่มขึ้น ส่งผลให้ระบบต่าง ๆของร่างกายอาจทำงานแปรปรวน
ทำให้เกิดอาการเหนื่อย อ่อนเพลีย สมองมึนงง
ระดับฮอร์โมนและระบบภูมิคุ้มกันต่าง ๆ ผิดปกติ เป็นต้น
สาร
พิษหรือสารเคมีที่เล็ดลอดเข้าไปในร่างกาย
อาจจะไปกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันของเรา
จนทำให้ระบบภูมิคุ้มกันแปรปรวนอาจเกิดเป็นผื่นผิวหนังอักเสบหรือผื่นแพ้
เครื่องสำอางต่าง ๆ ทั้ง ๆ
ที่ก่อนหน้านี้อาจจะเคยใช้เครื่องสำอางนั้นอยู่เป็นประจำแต่ไม่เคยมีปัญหา
หรืออาจทำให้เกิดสิวเรื้อรังในวัยผู้ใหญ่ที่รักษาไม่ค่อยหายขาด
หรือแม้กระทั่งระบบภูมิคุ้มกันทำงานผิดพลาด เช่น
ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันทำลายตัวเอง (Auto-immune disorder) เช่น S.L.E. โรค
ข้ออักเสบรูมาตอยด์ เป็นต้น นอกจาก โรคหรืออาการดังกล่าวข้างต้นแล้ว
ยังพบว่า มีโรคหรือภาวะบางอย่างที่อาจเกี่ยวข้องกับภาวะลำไส้รั่วซึมได้ด้วย
เช่น ภาวะผื่นผิวหนังอักเสบ Seborrheic dermatitis โรคอ้วน โรคหอบหืด สมาธิสั้น Multiple sclerosis Addison’s disease สะเก็ดเงิน สิว Candidiasis ผมร่วง Chronic Eczema เป็นต้น
อนึ่ง
สำหรับอาการที่บ่งบอกว่า อาจจะ กำลังเกิดภาวะลำไส้รั่วซึมได้นั้น ได้แก่
อาจพบอาการจุกเสียด ท้องอืด ท้องเฟ้อเรอ มีลม มีแก๊สมาก ผายลมบ่อย
หรืออาจจะไม่มีอาการดังที่กล่าวมา แต่กลับไปมีอาการที่อวัยวะอื่นก็ได้
อย่างไรก็ตาม หากทำการรักษาภาวะลำไส้ต่าง ๆ รั่วซึมทุเลา หรือดีขึ้นแล้ว
อาการของโรคต่าง ๆ เหล่านั้นก็จะกลับดีขึ้น เช่นกัน
ปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดภาวะ Leaky gut
ปัจจัยที่จะส่งผลให้เกิดภาวะ Leaky gut ได้
นั้น พบว่า เกิดจากสภาวะความเครียด การขาดสารอาหาร การอดนอน
การบริโภคสารน้ำตาลมาก ๆ การสูบบุหรี่ ดื่มสุรา การรับประทานยาปฏิชีวนะ
หรือยาแก้ปวดแก้อักเสบกลุ่ม NSAIDs นาน ๆ สารพิษ
สารเคมี ยาฆ่าแมลง สารโลหะหนักที่ปนเปื้อนมาในน้ำและอาหาร
ภาวะลำไส้อักเสบติดเชื้อ การทานยาลดกรดเกินความจำเป็น
การขาดน้ำย่อยจากตับอ่อน ความเร่งรีบในการรับประทานอาหาร
การเคี้ยวอาหารไม่ละเอียด ภาวะยีสต์ในลำไส้
เหล่านี้ล้วนเป็นปัจจัยที่ส่งผลทำให้เกิดภาวะ Leaky gut หรือลำไส้รั่วซึมได้ทั้งสิ้น
ภาวะลำไส้รั่วซึม มีผลต่อการเกิดโรคผิวหนังอักเสบได้อย่างไร
โดย
ปกติเชื้อแบคทีเรียประจำถิ่นที่อาศัยในลำไส้ช่วยในการปรับสมดุลการทำงานของ
ลำไส้และป้องกันไม่ให้เชื้อแบคทีเรียที่ก่อให้เกิดโรคมีมากเกินไป
แต่เมื่อเชื้อแบคทีเรียประจำถิ่นถูกทำลายไปเชื้อที่ก่อให้เกิดโรค เช่น
ยีสต์ มีจำนวนมากขึ้นก็อาจจะเป็นสาเหตุที่ไปกระตุ้นให้เกิดภาวะลำไส้รั่วซึม
เกิดภาวะภูมิคุ้มกันแปรปรวนส่งผลให้เกิดโรคผิวหนังอักเสบ
และโรคผิวหนังอื่นตามมาได้
การรักษาภาวะ Leaky gut จะมีโปรแกรม 4R ได้แก่
- Remove คือ การลดหรือกำจัดต้นเหตุที่ทำให้เกิดภาวะลำไส้รั่วซึมต่าง ๆ
- Replace คือ การให้สารที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการย่อยอาหารให้เกิดขึ้นอย่างสมบูรณ์ เช่น กรดไฮโดรคลอริก (Betaine Hydrochloride) เอนไซม์ช่วยย่อยชนิดต่าง ๆ (Combizyme) สมุนไพรที่ช่วยการทำงานของลำไส้
- Repopulate คือ การเสริมสร้างแบคทีเรียชนิดดี เช่น Bifidobacterium, Lactobacillus (Probiotics) และ อาหารของแบคทีเรียชนิดดีเหล่านี้ (Prebiotic) เพื่อส่งเสริมให้แบคทีเรียชนิดดี ไปทำหน้าที่เป็นเสมือนทหารเอกที่คอยปกป้องแนวกำแพงผนังลำไส้ให้แข็งแรงอยู่ เสมอ
- Repair คือ
การให้สารอาหารหลากหลายชนิดที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการซ่อมแซมและฟื้นฟูผนัง
ลำไส้ให้กลับคืนสภาพที่สมบูรณ์และแข็งแรงดังเดิม เช่น ให้ Zn, B, B6, Butyric Acid, glutamine, Se, A, Quercetin, Cysteine, Methionine, Omega3, MSM, Mg, Vit C เป็นต้น
จะเห็นได้ว่า ภาวะ Leaky gut เป็น
ภาวะที่ทางการแพทย์มองข้ามมานาน
แต่ในปัจจุบันแพทย์จำนวนมากได้เริ่มมองเห็นและเชื่อแล้วว่า สุขภาพของลำไส้
ความสมดุลของลำไส้ที่เสียไป อาจก่อให้เกิดปัญหาเรื้อรัง เช่น ผัวหนังอักเสบเรื้อรัง
ซึ่งหาสาเหตุไม่ได้ รวมทั้งโรคภัยไข้เจ็บอื่นๆ อีกมากมายที่คาดไม่ถึงได้
เราจึงต้องพิถีพิถันกับการรับประทานอาหาร
เพื่อการสร้างเสริมสุขภาพที่ดีให้กับลำไส้สมดังคำกล่าวที่ “You are what you eat” จริงๆ
ขอบคุณภาพจากอินเตอร์เน็ต
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น